Βελτιώνοντας τη σχέση μας με το φαγητό
Οι επιστήμονες πλέον αποδέχονται ότι το φαγητό μπορεί να γίνει εξίσου εθιστικό με τις εξαρτησιογόνες ουσίες. Αυτό είναι κάτι βέβαια που κάποιοι άνθρωποι είχαμε υποψιαστεί από καιρό. Υπάρχουν, ωστόσο, τρόποι για να βελτιώσει κανείς τη σχέση του με το φαγητό:
Να εντοπίσει τη διατροφική συμπεριφορά που θέλει ν’ αλλάξει, να την κατανοήσει και να διακόψει το φαύλο κύκλο
Υπάρχουν συγκεκριμένες συνήθειες που μας πυροδοτούν πολλές φορές κάποιες συμπεριφορές. Για παράδειγμα, μία γυναίκα συνειδητοποιεί ότι όταν είναι πολύ κουρασμένη, μπορεί να φάει ανεξέλεγκτα ξηρούς καρπούς χαλαρώνοντας μπροστά στον υπολογιστή της. Ίσως την επόμενη φορά δοκιμάσει να μην κάτσει μπροστά στον υπολογιστή της στο τέλος της ημέρας, αλλά να διαβάσει ένα βιβλίο. Αυτό ταυτόχρονα σπάει τον κύκλο: κούραση – υπολογιστής – ξηροί καρποί. Μαθαίνει τον οργανισμό της να χαλαρώνει διαβάζοντας και ενδεχομένως να επηρεαστεί και η ορμή της για κατανάλωση ξηρών καρπών αργά το βράδυ. Κάτι που μέχρι τότε ήταν συνδεδεμένο με τη χρήση υπολογιστή.
Ν’ αντιλαμβάνεται καλύτερα τα συναισθήματά του/της
Είναι πάρα πολύ συχνό φαινόμενο να συνδέουμε το φαγητό με συγκεκριμένα συναισθήματα. Κάποιοι μπορεί να τρώνε όταν είναι κουρασμένοι, συγχυσμένοι ή θλιμμένοι. Αν εντοπίσουν κάτι τέτοιο, έχουν να βρουν διαφορετικούς τρόπους για να «αντέχουν» τ’ αρνητικά συναισθήματα.
Είχα διαβάσει παλιότερα σε ένα άρθρο το εξής: Αν μία μητέρα, κάθε φορά που κλαίει το μωρό της, συνηθίζει να του δίνει κάτι φαγώσιμο για να το ανακουφίζει, πόσο πιθανό είναι αυτό το μωρό μεγαλώνοντας να συνδέσει την ανακούφιση με το φαγητό; Πολύ.
Δεν είναι τυχαία άλλωστε η αγγλική έκφραση «comfort food». Φαγητό που ανακουφίζει.
Να επιτρέπει τη στήριξη άλλων ανθρώπων
Στην Ελλάδα δεν είναι πολύ διαδεδομένες οι ομάδες στήριξης για διάφορα προβλήματα. Βέβαια στην Ελλάδα ήταν και ταμπού μέχρι πριν από λίγα χρόνια να πει κάποιος ότι επισκέπτεται ψυχολόγο. Ίσως στις πιο κλειστές κοινωνίες της ελληνικής επαρχίας ακόμα να είναι.
Από την άλλη, οι ομάδες στήριξης μπορεί να είναι κάτι πολύ βοηθητικό. Το κυριότερο πλεονέκτημά τους είναι ότι απενοχοποιούν το συμμετέχοντα, ο οποίος ταυτίζεται με ανθρώπους που βιώνουν πολύ αναγνωρίσιμες γι’ αυτόν καταστάσεις.
Εδώ και χρόνια, για παράδειγμα, υπάρχει στην Ελλάδα Ομάδα Ανώνυμων Υπερφάγων. Πρόκειται για ομάδα αυτοβοήθειας (χωρίς τη συμμετοχή κάποιου ειδικού), που στηρίζεται στη φιλοσοφία των δώδεκα βημάτων.
Το ν’ αλλάζει κανείς τη διατροφή του συνεπάγεται γενικότερες αλλαγές
Ο άνθρωπος δεν μπορεί ν’ αλλάξει μόνο τη διατροφή του. Αυτό συνεπάγεται αρχικά ότι θ’ αλλάξει τη σχέση του με το φαγητό, τις συνήθειές του και τη γενικότερη στάση του ως προς αυτό. Αν ένας άνθρωπος, για παράδειγμα, έχει ταυτίσει τη διασκέδασή του με την έξοδο σε ένα καλό εστιατόριο αργά το βράδυ, έχει να βρει εναλλακτικούς, πιο αποτελεσματικούς τρόπους διασκέδασης. Μόνο τότε θα καταφέρει ν’ αντικαταστήσει τη συνήθειά του αυτή που τον οδηγούσε στο να τρώει μεγάλη ποσότητα φαγητού λίγο πριν κοιμηθεί, κάτι που είναι γνωστό ότι είναι επιβαρυντικό για τον οργανισμό.
Ν’ αντιμετωπίζει τον εαυτό του/της με κατανόηση
Ο άνθρωπος που προσπαθεί ν’ αλλάξει τις διατροφικές του συνήθειες πρέπει να έχει κατά νου ότι δεν πρόκειται για μία απλή διαδικασία. Αντίθετα, είναι πολυπαραγοντική διαδικασία που προϋποθέτει αυτογνωσία και αλλαγή στάσεων. Άρα πρέπει να είναι προετοιμασμένος για υποτροπές και για τις δυσκολίες που θα συναντήσει.
Αλίμονο αν παραιτείται μετά από ένα μικρό πισωγύρισμα ή μέμφεται τον εαυτό του γιατί απέτυχε. Γιατί τα πισωγυρίσματα είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα προκύψουν. Και την ενέργεια που θα σπαταλήσει κανείς με τις αυτοκατηγορίες, μπορεί να τη διαθέσει ώστε να επανασυνταχθεί και να συνεχίσει τις προσπάθειες.
Το κείμενο αποτελεί μια συνεργασία του flowmagazine.gr με την ψυχολόγο κ. Μεσσαριτάκη
